De rol van Nederland in de wereldwijde klimaatcrisis

Een veelgehoord argument van de klimaatcritici is dat Nederland op mondiaal niveau weinig in te brengen heeft. Met 17 miljoen inwoners die hun leven beteren zouden we wereldwijd gezien weinig opschieten. Zij gaan voorbij aan de rol van Nederland als kenniseconomie en de schaalbaarheid van deze kennis. Daarom zie ik voor Nederland een grotere rol dan alleen het verkleinen van onze eigen uitstoot.

Niet het beste jongetje van de klas

Bij veel Nederlanders leeft het beeld dat wij binnen Europa een van de betere jongetjes van de klas zijn. Wanneer we naar de cijfers kijken blijkt dit echter niet te kloppen. Zo behoort de Nederlander al jaren tot een van de meest vervuilende inwoners van Europa. Vergeleken met de gemiddelde wereldbewoner is een Nederlander verantwoordelijk voor 3x meer Co2 uitstoot. Daarnaast loopt Nederland ver achter in de energietransitie. We zijn binnen Europa het land met de minste duurzame energie. Dit terwijl wij wel een van de meest welvarende landen zijn binnen Europa. Onze sterke schouders dragen niet de zware lasten die we kunnen en zouden moeten dragen.

Onze kracht

Meer focus op verduurzaming zou tot meer kunnen leiden dan puur een schoner land. Ons land kan de kennis die we opdoen exporteren. Nederlandse Universiteiten en hoge scholen staan goed aangeschreven. Door de transitie naar een duurzame wereld onderdeel te laten zijn van de curricula in het onderwijs kunnen we van Nederland een land maken dat niet alleen zelf duurzamer is, maar dit ook kan delen met de rest van de wereld. Zo kunnen bedrijfskunde studenten nadenken over duurzamere bedrijfsvoering, studenten van de TU Delft en TU Eindhoven kunnen duurzaam innoveren en studenten van de universiteit van Wageningen kunnen hun hoofd breken over een duurzamer voedselsysteem. Onze expertise op het vlak van verduurzamen zal, net als onze watermanagementexpertise, over de hele wereld gevraagd worden. Een voorbeeld hiervan is Denemarken, wat al in de jaren '70 grootschalig inzette op windenergie. Inmiddels is bijna de helft (47%) van de nationale energieconsumptie in Denemarken opgewekt door windenergie. Denemarken exporteert de opgedane kennis nu wereldwijd, waar zij gevraagd worden om mee te denken in het installeren van windparken.

Verlagen van green premiums

Veel duurzame alternatieven zijn op dit moment nog duurder dan de vervuilende optie of er bestaat simpelweg nog geen duurzaam alternatief. Gerecycled plastic, elektrische bestelbussen of vakanties met de trein worden nu nog vaak gekozen vanuit duurzaamheidsoogpunt, maar niet iedereen vindt dit even belangrijk of betaalbaar. Het verschil in prijs tussen een duurzame optie en de vervuilende optie wordt een green premium genoemd en dit begrip speelt in belangrijke rol in de klimaatcrisis.

Want wat als gerecycled plastic goedkoper is dan nieuw plastic? Wat als elektrische bestelbussen goedkoper zijn dan de dieseluitvoeringen? Wat als een retourtje met de trein naar Londen goedkoper is dan de vlucht van easyJet? Dan is de duurzame optie ook betaalbaarder en dus aantrekkelijker voor hen die prijs belangrijker vinden of een kleinere portemonnee hebben. Zo is het omslagpunt voor elektrische auto's er al (bijna) en de gedaalde prijs van zonnepanelen maken deze al veel toegankelijker voor burgers en bedrijven. Door deze green premiums te verlagen voor producten en diensten zullen veel meer mensen en bedrijven overstappen op duurzame alternatieven.

Leaps forward

Door duurzamere opties betaalbaarder te maken zullen niet alleen meer mensen overstappen. Ook zullen er velen zijn (in ontwikkelingslanden) die instappen op nieuwe duurzame oplossingen zonder ooit de oude vervuilende optie gekend te hebben.

Een voorbeeld hiervan zijn zonnepanelen. Tijdens een reis door Tanzania zag ik in afgelegen dorpjes zonnepanelen op daken van hutjes liggen. De Masaï hadden zonnepanelen inmiddels in gebruik genomen om hun mobiele telefoon op te kunnen laden. Door hun afgelegen ligging hadden ze daarvoor nooit toegang gehad tot elektriciteit door het ontbreken van stroomkabels. Nu zonnepanelen betaalbaarder zijn stappen deze afgelegen gemeenschappen in op de duurzame optie.

De telefoons die de Masaï opladen zijn nog een voorbeeld van het overslaan van technologieën. Zo wordt de landlijn in veel landen nu overgeslagen en is de eerste telefoon die veel mensen hebben meteen een mobiele telefoon. Ze stappen dus meteen in op nieuwe technologieën. Dit kunnen we ook realiseren door nieuwe duurzame oplossingen door te ontwikkelen en op te schalen zodat ze betaalbaarder worden.

Nieuwe duurzame oplossingen bedenken klinkt leuk, maar pas als ze op grote schaal inzetbaar zijn gaan deze oplossingen echt impact maken. Nederland kan met zijn kenniseconomie bijdragen aan het innoveren en doorontwikkelen van de benodigde oplossingen. Deze opgedane kennis kan ook geëxporteerd worden, net als we doen met onze kennis op het gebied van watermanagement. Zo kan Nederland als klein land een grote bijdrage leveren.