Duurzaamheid is onvoldoende, regeneratief is de oplossing

Duurzaamheid. Je kan niet meer om het woord heen. Voor iedere keuze of consumptie in je leven is inmiddels een duurzaam alternatief. Hartstikke mooi natuurlijk, maar nu het begrip te pas en te onpas wordt gebruikt verliest het ook zijn waarde. Wat wordt er bedoeld wanneer iets duurzaam is en is duurzaamheid überhaupt het gewenste eindstation?

Als we kijken naar wat duurzaam in de kern eigenlijk betekent, komt het neer op iets wat lang blijft bestaan of vol te houden is. Het Engelse woord sustainability duidt natuurlijk ook op to sustain. Ondanks de groene beweging is veel in het hedendaagse leven nog steeds het tegenovergestelde van duurzaam, oftewel, niet houdbaar op de lange termijn. We maken gebruik van energiebronnen die niet op lange termijn te gebruiken blijven, fast fashion kleding gaat enkele keren dragen mee en het vele bestellen van eten komt met single use packaging. We zijn er inmiddels aan gewend dat iets wat gecreëerd is uit natuurlijke grondstoffen en de halve wereld is overgescheept een korte gebruiksduur heeft, om het vervolgens op een afvalhoop te deponeren.

Van exploitatie naar duurzaamheid

Gelukkig zie je dat de tijdsgeest verandert. Consumenten accepteren steeds minder dat bedrijven milieu-, klimaat- of sociale schade toebrengen in ruil voor financiële winsten. Ze zijn ook in toenemende mate bereid meer te betalen voor iets wat langer meegaat. Dit zorgt ervoor dat bedrijven ook meemoeten (of doen alsof in de vorm van greenwashing). Eén van de doelstellingen die bedrijven verkondigen is de ambitie om in 2050 Net Zero te willen zijn. Net Zero betekent dat bedrijven de uitstoot van broeikasgassen die ze nog hebben compenseren met iets wat broeikasgassen uit de lucht haalt. Zo komen we uit op netto nul, iets wat dan klimaattechnisch oneindig vol te houden zou moeten zijn.

Waarom duurzaam onvoldoende is

In deze transitie richting een betere en leefbare wereld wordt duurzaamheid vaak als eindbestemming gezien. Een wereld vol met producten en diensten die de klimaat- en ecologische crisis niet verder verslechteren. Waar we alleen aan voorbij gaan is hoe wenselijk het is om de huidige wereld te behouden zoals die nu is. De planeet is inmiddels 1/3de van haar bossen kwijt, de zeeën zijn verzuurd en vervuild met plastic en de Co2 concentratie is nu al bijna 1,5x zo hoog als die was in het pre-industriële tijdperk (was <280ppm, inmiddels > 410ppm). De huidige concentratie Co2 alleen al zorgt ervoor dat het klimaat zal blijven veranderen. De opwarming van de aarde reageert namelijk vertraagd op wijzigingen in de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer. Veel gevolgen van klimaatverandering treden dus ook vertraagd op. Ook nemen de schadelijke effecten van klimaatopwarming onevenredig toe naarmate de gemiddelde temperatuur stijgt op aarde. Om het teveel aan Co2 uit de atmosfeer te halen bestaan inmiddels meerdere mogelijkheden, waar ik eerder dit artikel over schreef.

De huidige staat van de planeet is niet iets wat we willen behouden..

Van duurzamer naar regenereren

Jaren van exploitatie van natuurlijke bronnen hebben geleid tot enorme schade op de planeet. Dit is alleen niet altijd (voldoende) zichtbaar voor iedereen (lees welvarende landen). We moeten dus af van het idee dat we deze beschadigde planeet willen behouden zoals die nu is. We zullen de planeet moeten herstellen, zodat het weer zo rijk en divers wordt als het ooit was. Het herstellen van de schade wordt gevat in de term regeneratief. Duurzaamheid zal uiteindelijk dus een tussenstation moeten zijn naar regeneratief. In plaats van op krediet leven, naar terugbetalen.

Een betere wereld creëren als bestaansrecht

Het besef dat duurzaam onvoldoende is zie je inmiddels ook bij het bedrijfsleven. Zo heeft Paul Polman (ex-ceo Unilever) recent het boek net positive geschreven. Net positive is een concept wat dus verder gaat dan net zero. Verschillende bedrijven willen inmiddels onderdeel worden van de oplossing, zoals IKEA en Puma. Zij committeren zich aan net positive doelen. Zo gaan ze van 'do no harm' naar 'do good'.

Geen schade berokkenen is onvoldoende, positieve impact maken is volgens Paul Polman de toekomst.

Goed voorbeeld doet volgen

Ook in ons eigen leven kunnen we regeneratieve keuzes maken. Keuzes die de huidige klimaat- en ecologische crisis niet verder verslechteren, maar juist herstellen. We kunnen tegeltuinen vergroenen, 'te veel' zonnepanelen hebben zodat we stroom terug geven aan het net en bijenkasten en vogelhuisjes plaatsen die weer meer ruimte geven aan de natuur. En naast deze persoonlijke keuzes stem je natuurlijk ook altijd met je portemonnee en in het stemhokje. Zo kunnen we allemaal voor een net positive bijdrage gaan.